معارف دین

پیوند: http://www.askdin.com/thread21065-4.html#post474633

چه طور قبل از انتخاب دوست او را آزمایش کنیم؟

منظور از این که قبل از انتخاب، او را آزمایش کنیم، یعنی قبل از این که او را دوست حقیقی خطاب کنیم، وی را بیازماییم.
پس ابتدا با دوستی اجمالی او را می آزماییم تا ببینیم، صلاحیت یک انسان مومن را دارد تا دوستی حقیقی با او داشته باشیم. زیرا اگر شخصی مومن باشد، حقوق دوستی تو را رعایت خواهد نمود.
اما آزمایش به سه طریق باید صورت بگیرد، البته این سه روش برای کسی است که بخواهد بهترین دوست را داشته باشد. امام صادق علیه السلام این سه نکته زیبا را چنین می فرمایند: کسی را دوست خود نشمار، بلکه او را آشنا بدان، مگر این که به سه خصلت او را آزموده باشی، اول این که موجبات خشم او را فراهم کنی و نگاه کنی در هنگام خشم چگونه است؟ آیا او را از دایره حق به سمت باطل خارج می کند؟. دوم این که با او سفر نمایی. (چون در سفربهترین محیطی است که انسان طرف مقابل خود را در شرایط مختلف سفر خواهد شناخت.) سوم او را با مال آزمایش کنی.
یعنی ببینی آیا در هنگام سختی و یا حتی رفاه و آسایش، چگونه برای تو مایه می گذارد؟ آیا خود بین و خودخواه هست؟ آیا در اعطای مال به تو دریغ نمی کند؟ مال خود را مال تو می داند یا خیر.
پس از طی کردن این سه مرحله، اگر پیروز بیرون آمد، می توان او را صدیق خطاب کرد، در غیر اینصورت، یک آشنا بیش نیست.
أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تُسَمِّ الرَّجُلَ صَدِيقاً وَ سَمِّهِ مَعْرِفَةً حَتَّى تُخْبِرَهُ بِثَلَاثِ‏ خِصَالٍ حَتَّى تُغْضِبَهُ‏ فَتَنْظُرَ غَضَبَهُ يُخْرِجُهُ مِنْ حَقٍّ إِلَى بَاطِلٍ وَ تُسَافِرَ مَعَهُ‏ وَ تُخْبِرَهُ بِالدِّينَارِ وَ الدِّرْهَمِ.[1]
یکی از روشهای دیگر برای شناسایی دوست، دقت و مطالعه پیرامون دوستان دیگر او هستند، ببینیم که او با چه کسانی رفت و آمد دارند، دوستان وی در دایره چه افرادی هستند. زیرا هر کسی با شخص و افرادی معاشرت می کند که آنها را دوست می دارد و با عقائد آنها متمایل است. «المرء مع من احب» [2]
این به عنوان یک اصلی کلی است.
روش دیگر که البته مخصوص افرادی است که بخواهند دوستان مومن داشته باشند و برای هر کسی تجویز نمی شود این است که ببیند، به هنگام نماز چگونه است و نسبت به نماز اول وقت چه حالت و احساسی دارد. دوم، نسبت به اموال خویش و خدمت به خلق خدا و دوستان دیگر خود چگونه است، نسبت به رازداری و حفظ اسرار دوستان خود بالاخص ائمه چگونه برخورد می کند. این سخن برگرفته از فرمایش امام صادق علیه السلام است که فرمودند:
«امْتَحِنُوا شِيعَتَنَا عِنْدَ مَوَاقِيتِ الصَّلَاةِ كَيْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَيْهَا، وَ إِلَى أَسْرَارِنَا كَيْفَ حِفْظُهُمْ لَهَا عَنْ عَدُوِّنَا، وَ إِلَى أَمْوَالِهِمْ كَيْفَ مُوَاسَاتُهُمْ لِإِخْوَانِهِمْ فِيهَا».[3]

___________________________________

[1] ( مصادقة الإخوان ؛ ؛ ص72.

[2] (مصباح الشریعه، ص 194).

[3] الصّدوق في الخصال: 103/ 62، و الدّيلميّ في اعلام الدّين: 130، وعلامه المجلسيّ في البحار 74: 391/ 3.)