معارف دین

پیوند: http://www.askdin.com/thread48222-2.html

سوال
آیا طبق سوره والعصر، افسردگی، بی حوصلگی و بی انگیزگی گناه کبیره محسوب میشوند و بخاطر اینها مجازات خواهیم شد؟

پاسخ
بهتر است بين افسردگي و بي حوصلگي تفكيك قائل شويم. از سويي ديگر اين دو علل زيستي، اجتماعي، رواني و معنوي مختلفي دارند در برخي موارد مانند علل زيستي انسان اختياري ندارد و طبيعتا از حوزه تكليف خارج اند و گناه هم نيست و حتي ممكن است براي همين گرفتاري مأجور باشد ولي به هر حال چيزي كه هست ما در روايات تشويق شده ايم كه با تنبيلي و كسالت و بي حوصلي و بيماري ها (افسردگي و..) مقابله كنيم و با رجوع به متخصص درمان كنيم. كسالت و بي حوصلي از جنود جهل است و شادي و نشاط و اميد از لشكريان عقل.

اما در اين كه چه گناهانی جزو گناهان كبيره است، رواياتي متعددی وجود دارد كه گناهان كبيره را مشخصا ذكر مي كند. به عنوان مثال در روايتي از حضرت عبدالعظيم الحسني از امام صادق ـ عليه السّلام ـ گناهان كبيره عبارتند از:

1. شرک به خداوند که بزرگترين گناهان كبيره است. 2. نوميدي از خدا. 3. ايمني از مكر (عذاب و مهلت) خدا. 4. عقوق والدين. 5. قتل نفس. 6. متهم كردن زن پاكدامن به زنا. 7. خوردن مال يتيم. 8. فرار از جهاد. 9. رباخواري. 10. سحر. 11. زناكاري. 12. سوگند دروغ بر تبهكاري. 13. خيانت در غنيمت جنگي. 14. بازداشتن از پرداخت زكات واجب. 15. شهادت دروغ و نهان كردن شهادت. 16. شرابخواري. 17. نماز يا واجب ديگر خداوند را ترك كردن. 18. پيمان شكني. 19. قطع رحم.(1)

با تحقیق و تفحص در آیات و روایات دانسته میشود که کم حوصلگی و افسردگی و بی انگیزگی به خودی خود گناه کبیره نیست منتهی اگر همین حالات زمنیه ساز گناهان کبیره شوند باید از باب مقدمات حرام مورد پرهیز شدید قرار گیرند. زیرا چه بسا همین بی حوصلیگی منشا ناامیدی از خداوند و عقوق والدین و ترک نماز و قطع رحم شوند که همه اینها جزو گناهان کبیره به شمار می آیند. لذا روایات بسیار دیگری وجود دارد که انسان از بی حوصلگی و تنبلی نهی شده است.

به عنوان مثال امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند: إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَرٍّ.

یعنی از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز، زیرا که این دو، کلید هر بدی می‌باشند. (2)

همچنین امام باقر (علیه‌السلام) در روایت دیگری می‌فرمایند: إنِّی لأبغضُ الرَّجُل أن یَکُون کسلاناً عَن أمرِ دُنیَاه، و مَن کَسَل عَن أمرِ دُنیاه فَهُو عَن أمر آخِرتِه أکسلَ.

یعنی من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد، مبغوض می‌دارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد، در کار آخرتش تنبل‌تر است. (3)

پینوشتها:

1- صدوق، محمد بن علي بن بابويه، عيون اخبار الرضا، قم، انتشارات جهان، 1378ه.ش،اول، ج1، ص286-287
2- میزان الحکمه، ج 11، ص 5186
3- وسائل الشیعه، ج 12، صفحه 37